کد مطلب:11638 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

كدام يك از آيات قرآن به مسئلة تقليد از مرجع اشاره كرده، آيا يك امر ضروري و لازم در دين است؟

تقليد به معناي رجوع غير متخصص به متخصص است.(1) از اين رو تقليد از ضروريات زندگي است، حتي شخصي كه در يك رشته عالم و متخصص است، در بقية رشته ها و فنون به متخصص مراجعه مي كند.

اين مراجعه و پيروي را تقليد مي گويند، مثلاً دانشمند در طبّ، براي ساختن خانه اش بايد مقلِّد مهندس و معمار ساختمان باشد، يا اگر سوار هواپيما شد، مقلد خلبان، و اگر سوار كشتي شد، پيرو بي چون چراي ناخدا باشد، بلكه با پراكندگي طبّ، اگر متخصص در رشته اي شد، در رشتة ديگر بايد مقلد ديگري باشد. بنابراين زندگي هيچ فردي بدون تقليد اداره نمي شود. قرآن مجيد پيش از همه اين مسئله را يادآور شده و با بيان رسا اعلام فرموده كه انسان بايد ندانسته هاي خود را از دانايان بپرسد و به آنان مراجعه نمايد: فاسئلوا أهل الذكر إنْ كنتم لا تعلمون؛ اگر چيزي را نمي دانيد، از آگاهان سؤال كنيد.(2)

در مسايل ديني نيز بايد به متخصص دين شناس مراجعه كرد. انسان به حكم عقل و فطرت ملزم است نسبت به وظايف ديني خود يكي از سه راه را انتخاب كند: يا در علوم ديني متخصص شود و يا از متخصصان ديني پيروي نمايد، و يا جانب احتياط را رعايت نمايد. در صورتي كه عالم به مسئلة نيست، اگر كسي نه خود متخصص است و نه مي تواند اهل احتياط باشد، بايد از نظريات مجتهد و عالم به احكام ديني تبعيت كند،(3) پس تقليد در احكام دين براي كساني كه مجتهد نيستند و عمل به احتياط هم نمي توانند بكنند، يك امر ضروري و لازم و عقلي است.

به دو آيه از قرآن بر مسئلة تقليد استدلال شده است: يكي آيه اي كه ذكر شد و مي فرمود: اگر چيزي را نمي دانيد از اهل اطلاع سؤال كنيد ديگري آية نفر كه مي فرمايد: چرا از هر قومي طايفه اي از آنان كوچ نمي كند (و طايفه اي بماند) تا در دين او معارف و احكام) آگاهي پيدا كنند، و به هنگام بازگشت به سوي قوم خود آن ها را انذار نمايند.(4) همان گونه كه مي بينيم اين آيه فراگيري تعليمات اسلام و رساندن آن به ديگران، نيز لزوم پيروي شنوندگان را بيان مي كند، و اين همان تقليد است.

پي نوشت ها:

1. آيت الله مكارم شيرازي، استفتائات، ج 2، سؤال 1.

2. نحل (16) آية 43.

3. آيت الله وحيد خراساني، توضيح المسائل، ص 171.

4. توبه (9) آية 122.